Wcześniak – jakie zagrożenia czyhają na dzieci urodzone przedwcześnie?

Każdego roku na świat przedwcześnie przychodzi wiele dzieci. Rozwiązania przedterminowe stanowią prawie 10% wszystkich porodów. Noworodki, które urodziły się przed 37 tygodniem ciąży nazywamy wcześniakami. Współczesna medycyna pozwala na utrzymanie przy życiu dzieci urodzonych po 24 tygodniu i ważących zaledwie 500 gramów. Chociaż takie skrajne wcześniaki wymagają intensywnej opieki lekarskiej, mają szansę na prawidłowy rozwój.

Dzieci urodzone przedwcześnie

Wcześniaki różnią się między sobą. Im niższa waga urodzeniowa, tym mniejsze są szanse na uratowanie dziecka i jego prawidłowy rozwój. Każdy tydzień ciąży zwiększa szanse płodu. Nie bez znaczenia jest również płeć dziecka. Dziewczynki są silniejsze, dlatego mają większe szanse na przeżycie niż chłopcy. Można wyróżnić 3 typy porodu, w zależności od tego, w którym tygodniu ciąży noworodki przyszły na świat. I tak:

poród miernie przedwczesny – urodzone między 32 a 36 tygodniem;
poród bardzo przedwczesny – urodzone między 28 a 32 tygodniem;
poród skrajnie przedwczesny – urodzone poniżej 28 tygodnia.

Dla każdej z tych grup opracowano oddzielne siatki centylowe dla wcześniaków, z podziałem na płeć. Rodzice mogą na nich sprawdzać postępy rozwoju dziecka.

Zagrożenia czyhające na wcześniaki

Dziecko urodzone pomiędzy 34 a 36 tygodniem ciąży może mieć kłopoty z karmieniem, zwiększa się u niego ryzyko wystąpienia żółtaczki i częściej zapada na infekcje. Zależy to w dużej mierze od cech osobniczych i u każdego malucha może wyglądać inaczej. Wiele noworodków urodzonych w tym terminie rozwija się prawidłowo i szybko dorównuje rozwojem terminowo urodzonym rówieśnikom. Skutki przedwczesnego porodu mogą ujawnić się nawet w wieku przedszkolnym i szkolnym. Najczęstsze zagrożenia poporodowe, to:

Kłopoty oddechowe – nieprzystosowane do samodzielnego oddychania płuca dziecka i słabe mięśnie oddechowe mogą powodować niedotlenienie, bezdech wcześniaczy, zwolnienie akcji serca. Konieczne jest monitorowanie maluszka, podawanie tlenu i leków poprawiających nawet przez kilka miesięcy.
Uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego – jest to wynik niedotlenienia i niskiego ciśnienia tętniczego u dziecka. Niedotlenienie mózgu powoduje uszkodzenie tkanek, co skutkuje zaburzeniami psycho-ruchowymi, uszkodzeniem słuchu, wzroku, wodogłowiem i porażeniem mózgowym.
Niska odporność – zbyt wczesny poród sprawia, że układ immunologiczny nie jest jeszcze wykształcony i nie działa poprawnie. Dziecko nie zdążyło jeszcze bowiem otrzymać od matki przeciwciał. Konieczne może być podawanie antybiotyków i ograniczenie kontaktów z dzieckiem.
Niedokrwistość – przed końcem ciąży organizm dziecka gromadzi żelazo. Wczesne rozwiązanie powoduje jego niedobór.
Wychłodzenie ciała – niewielka ilość tkanki tłuszczowej i niska masa urodzeniowa w połączeniu ze słabymi mięśniami powodują, że wcześniak nie potrafi regulować temperatury, dlatego wymaga właściwego ogrzewania i odpowiedniej wilgotności.
Uszkodzenie wzroku lub słuchu – długotrwałe przebywanie w inkubatorze i powikłania powstałe na skutek leczenia mogą prowadzić do problemów z narządem słuchu. Ponadto, dopiero czasie ostatnich tygodni życia u dziecka rozwija się siatkówka. Przedwczesny poród może łączyć się z retinopatią wcześniaczą. Przebywanie w cieplarce oraz respirator to również potencjalne przyczyny uszkodzenia wzroku.
Żółtaczka fizjologiczna – chociaż pojawia się u wszystkich dzieci to jednak u wcześniaków przebiega dłużej i może być zagrożeniem. Leczy się ją fototerapią. W niektórych przypadkach konieczna jest transfuzja wymienna.
Kłopoty żywieniowe – przedwcześnie urodzone maleństwo może mieć niewystarczająco wykształcony układ pokarmowy. Dzieci urodzone przed 38 tygodniem ciąży najczęściej karmione są dożylnie. Po 26 tygodniu podaje się wcześniakom pokarm przez sondę. Może on pochodzić od matki lub być specjalną mieszanką. Niektórym noworodkom próbuje się podawać mleko dla wcześniaków strzykawką do buzi, aż do momentu wykształcenia się odruchu ssania. Ponieważ mikroflora jelitowa dziecka nie jest rozwinięta, wskazane jest podawanie mu zaraz po urodzeniu specjalistycznego preparatu FFbaby, będącego kompozycją żywych szczepów bakterii, które naturalnie występują u dzieci urodzonych w terminie. Wpływa on na prawidłowy rozwój całego organizmu i chroni przed patogenami. Jest o przeznaczony szczególnie dla dzieci z niską wagą urodzeniową.

Szczepienia wcześniaków

Szczepienia dzieci urodzonych przedwcześnie powinny odbywać się zgodnie z harmonogramem ustalonym według wieku metrykalnego. Niska masa urodzeniowa nie jest przeciwwskazaniem, podobnie jak dysplazja oskrzelowo-płucna, występująca często u dzieci. Tylko szczepienie przeciwko gruźlicy odkładane jest do momentu, gdy maluch osiągnie wagę 2kg. Jeżeli stan kliniczny wcześniaka na to pozwala, pozostałe szczepienia wykonuje się najczęściej po ukończeniu 12 tygodnia życia dziecka.

Opieka na wcześniakiem

Dziecko przedwcześnie urodzone spędza nawet kilkanaście tygodni w szpitalu. Gdy osiągnie odpowiednią wagę i jego stan zdrowia na to pozwala, można zabrać je do domu. Bardzo ważne jest, by w szpitalu spędzać jak najwięcej czasu z maluszkiem. Nie tylko nawiązuje się dzięki temu więź emocjonalną, ale ma to korzystny wpływ także na zdrowie i rozwój dziecka. Kontakt z rodzicem daje niemowlęciu poczucie bezpieczeństwa, wzmacnia fizycznie i psychicznie. Bardzo dobre efekty przynosi kangurowanie maluszka. Jeżeli jest to konieczne, należy jak najszybciej podjąć działania terapeutyczne i rehabilitacyjne.

Zobacz także