Kangurowanie noworodków i niemowląt

Kangurowanie to bezpośredni kontakt skóry dziecka z ciałem matki (lub ojca) zaraz po narodzeniu. Nazwa wywodzi się od kangurów, rodzących się w stanie embrionalnym i dorastających w torbie matki. Metoda ta łagodzi stres poporodowy i nieprzyjemne dla dziecka doświadczenia wynikające z przedwczesnych narodzin.

Na czym polega kangurowanie?

Kangurowanie dziecka to utrzymywanie jego bliskiego kontaktu z matką lub ojcem, polegające na stykaniu nagiego ciała maleństwa z gołą klatką piersiową rodzica. Czynność ta to doskonały sposób na to, by dać dziecku poczucie bezpieczeństwa tuż po narodzinach, ponieważ drastyczna zmiana warunków jest niezwykle stresująca. Co więcej, kangurowanie może odbywać się także później. Noworodek powinien spędzać w takiej pozycji nawet kilka godzin dziennie. Szczególnie bicie serca matki, które dziecko zna już z życia płodowego, jest niezwykle dla niego miłe. Również ciepło ciała i znajomy zapach sprawiają, że malec szybciej się uspokaja. W czasie kangurowania można dodatkowo masować dziecko. Te wszystkie czynności wzmacniają poczucie bliskości i więź pomiędzy rodzicem a dzieckiem.

W szpitalu, tuż po narodzinach, jeżeli matka nie może kangurować malucha (np. po cesarskim cięciu) zająć się w ten dzieckiem może ojciec lub inna, bliska osoba. Jest to najlepszy sposób opieki nad noworodkiem. Dziecko cały czas jest przy rodzicu, w bliskim kontakcie fizycznym, czuje się bezpieczne, jest ogrzewane przez ciało, a dzięki kangurowaniu przez matkę ma bliski i nieograniczony dostęp do pokarmu. Zapewnia to noworodkowi zaspokojenie wszystkich jego potrzeb emocjonalnych i fizycznych.

Kiedy i jak rozpocząć kangurowanie?

Kangurowanie należy zacząć od razu po urodzeniu. Dziecko powinno spędzić na piersi matki minimum 20 minut zaraz po porodzie. Przez pierwsze sześć tygodni życia malucha można kangurować je bez ograniczeń. Noworodek może spać i odżywiać się w tym czasie. Kangurowanie dziecka, które znajduje się na Oddziale Intensywnej Opieki może być utrudnione i zależy od decyzji lekarza. Jeżeli jednak ten uzna, że stan malca na to pozwala, z pewnością wyrazi zgodę. Zalety kangurowania są doceniane coraz częściej i coraz więcej zarówno lekarzy, jak i położnych, zachęca do tej czynności. W warunkach szpitalnych kangurować powinni rodzice. Po powrocie z dzieckiem do domu może zastąpić ich inna, bliska osoba. Kangurowanie wcześniaka powinno trwać tak długo, jak tylko jest to możliwe.

Dziecko do kangurowania powinno mieć tak założoną pieluszkę, żeby odsłaniała jego ciało. Aby utrzymać ciepło ciała, klatka piersiowa i brzuszek maleństwa powinny dotykać ciała matki. Kangurowanie wcześniaka z wagą urodzeniową powyżej 1 kg nie wymaga zakładania czapeczki, jeżeli matka przebywa podczas tej czynności w jednym miejscu. Jeżeli spaceruje z maluchem, wtedy powinna założyć mu czapkę. Dzieci poniżej 1 kg masy ciała powinny mieć założoną czapeczkę i skarpetki. Resztę ciała okrywa się szczelnie kocykiem.

Prawidłowa pozycja

Kangurowanie noworodka może być trudne dla młodej mamy, ale po urodzeniu personel medyczny na pewno pomoże jej właściwie ułożyć dziecko. Maluch może znajdować się pomiędzy piersiami kobiety, z główką ułożoną na piersi. Transfer, bo tak nazywa się ułożenie dziecka w prawidłowej pozycji, można przeprowadzić w pozycji leżącej i stojącej. Dzieci poniżej 1 kg wagi układa się pod skosem – z główką na jednej piersi, a resztą ciałka pod drugą. Kolanka malca muszą być ugięte.

Dlaczego warto kangurować dziecko?

Kangurowanie niesie za sobą wyłącznie korzyści. Jest niezmiernie ważne, zwłaszcza w czasie pierwszych godzin po urodzeniu. Wrażliwy układ nerwowy dziecka reaguje silnie na wszystkie bodźce. Kontakt z mamą redukuje stres związany z porodem i uspokaja. Dzięki bliskości zmniejsza się ryzyko problemów ze strony układu oddechowego, krążeniowego i odpornościowego. Skóra matki zapewnia dziecku fizjologiczną florę bakteryjną, przekazując ją w czasie przytulania. Nawiązuje się również więź emocjonalna. Noworodek łatwiej zasypia i ma lepszy sen. Jest mniej płaczliwy i szybciej przybiera na wadze. Jest to bardzo ważne w przypadku wcześniaków, którym dodatkowo poprawia się napięcie mięśniowe. Łatwiej opanowują umiejętność ssania. Dzieci kangurowane rozwijają się lepiej mentalnie i wykazują większe umiejętności motoryczne.

Nie tylko dziecko odnosi korzyści z kangurowania. Kobieta również redukuje dzięki temu stres związany z porodem i obawą przed rolą matki. Pobudzona zostaje laktacja, a rodzice łatwiej i szybciej rozpoznają potrzeby dziecka. Kangurowanie powoduje ponadto szybsze obkurczanie macicy i zmniejszenie krwawienia. Może mieć wpływ na zmniejszenie smutku poporodowego. Mając dziecko śpiące przy sobie, kobieta nie musi obawiać się o jego bezpieczeństwo.

Kangurowanie po cesarce może być utrudnione w pierwszych godzinach. Warto, aby wówczas rolę tę przejął ojciec, który nie tylko pomoże w ten sposób matce, wyręczając ją, ale też nawiąże z dzieckiem głębszą więź emocjonalną. Kangurowanie wyciszy go i uspokoi po stresie, jakim były dla niego narodziny dziecka. Ojciec może codziennie wyręczać matkę w kangurowaniu. W ten sposób pozwoli jej odpocząć, gdyż wielogodzinne trzymanie dziecka na piersi bywa męczące.

Korzyści długoterminowe

Kangurowanie we wczesnym dzieciństwie procentuje w przyszłości silną więzią emocjonalną. Rodzice są pewniejsi swoich umiejętności i kompetencji. Kobiety rzadziej dotyka depresja i dłużej karmią piersią. Maluchy są spokojniejsze, mniej płaczliwe i rzadziej chorują. Nawet po latach, osoby kangurowane w okresie niemowlęcym lepiej radzą sobie ze stresem, śpią spokojniej, mają lepsze zdolności poznawcze.

Dzieci potrzebują takiej bliskości przez co najmniej trzy, pierwsze miesiące życia, jednak warto stosować kangurowanie tak długo, aż same z niego zrezygnują, gdyż korzyści są ogromne. Zazwyczaj samoistna rezygnacja następuje w okolicy 9 miesiąca życia. Niektóre maluchy potrzebują jednak kangurowania dłużej, nawet do ukończenia dwóch lat.